Nova satelitska studija otkriva da su godišnja doba na našoj planeti mnogo složenija i haotičnija nego što smo do sada mislili. Objavljena u časopisu Nature, studija se zasniva na 20 godina satelitskih snimaka, koji su otkrili područja gdje sezonski ciklusi nisu sinhronizovani, čak i na lokacijama koje su veoma blizu jedna drugoj.
ADVERTISEMENT
Vijekovima su ljudi mjerili protok vremena kroz četiri godišnja doba: zimu, proljeće, ljeto i jesen. Međutim, studija pod vođstvom ekologa Drewa Terasakija Harta iz organizacije CSIRO pokazuje da je ovaj ciklus više "iluzija" nego globalna realnost.
Naučnici su kreirali interaktivnu mapu koja prikazuje sezonske cikluse rasta vegetacije širom planete. Za razliku od starijih metoda, koje su pretpostavljale fiksne periode rasta, nova analiza bilježi suptilne promjene u vremenu i intenzitetu biljne aktivnosti. Ove razlike su posebno izražene u tropskim i sušnim zonama, gdje sezonske tranzicije nisu tako jasne kao u umjerenim regionima.
"Vruće tačke" asinhronosti
Jedan od ključnih nalaza je postojanje takozvanih "vrućih tačaka asinhronosti". To su područja gdje sezonska aktivnost ekosistema dramatično odstupa čak i na malim udaljenostima.
Najkarakterističniji slučajevi se nalaze u mediteranskim klimama, kao što su Kalifornija, centralni Čile, Južna Afrika, južna Australija i samo Sredozemlje. Tamo šume pokazuju "dvostruki vrhunac" u godišnjem ciklusu rasta, sa drugim vrhuncem koji dolazi do dva mjeseca kasnije u odnosu na susjedne ekosisteme. Rezultat je mozaik ritmova, gdje su šume i sušnija područja van faze, uprkos zajedničkoj klimi.
Karakterističan primjer dolazi iz Arizone - gradovi Feniks i Tuson, udaljeni samo 160 kilometara, pokazuju potpuno različite sezonske cikluse zbog različite raspjodele padavina.
Još intenzivniji fenomeni asinhronosti se nalaze u tropskim planinskim područjima. Tamo nadmorska visina, topografija i mikroklimatski uslovi stvaraju doline i padine koje prate različite sezonske ritmove.
Prema istraživačima, ove razlike su "fundamentalne za distribuciju vrsta" u oblastima sa visokim biodiverzitetom. Pošto dostupnost hrane, vode i skloništa zavisi od godišnjih doba, nedostatak sinhronizacije može dovesti do evolutivnih divergencija i novih vrsta, piše Euronews Srbija.
Uticaji na biodiverzitet i poljoprivredu
Međutim, posljedice nisu ograničene samo na prirodu. U područjima gdje ciklusi rasta biljaka nisu usklađeni, utiču i na reproduktivni ciklus životinja. Ovo može ograničiti ukrštanje, pojačati genetsku diferencijaciju i stvoriti nove evolutivne puteve.
Poljoprivreda je takođe pogođena. U Kolumbiji, na primjer, plantaže kafe koje su razdvojene samo planinskim vencem mogu imati potpuno različite cikluse berbe, kao da se nalaze na različitim hemisferama. Ovo stvara probleme u proizvodnji, lancu snabdevanja i lokalnim ekonomijama.
Mapa koju su naučnici kreirali ne samo da prikazuje sezonske razlike u realnom vremenu, već može i predvidjeti kako će se one mijenjati u budućnosti zbog klimatskih promjena. Istraživanje se smatra ključnim za razumijevanje načina na koji će globalno zagrevanje dodatno poremetiti ritam života na Zemlji, sa posljedicama na ekologiju, poljoprivredu i očuvanje biodiverziteta.