Evropska unija razmatra mogućnost da buduće članice pristupe bloku bez potpunih prava odlučivanja, uključujući pravo veta, u cilju ubrzanja procesa proširenja, saznanja su briselskog "Politica". Ta ideja nije novost za rješenje pitanja zemalja zapadnog Balkana, a analitičari iz regiona smatraju da je jedan od razloga bojazan od ruskog uticaja, te komplikovana politička situacija u zemljama kandidatima za članstvo.
ADVERTISEMENT
Pridruženo članstvo za zapadnobalkanske zemlje, ali bez prava glasa nije dobra ideja, kažu u komšiluku. Hrvatski premijer Andrej Plenković za Euronews je iskazao nezadovoljstvo takvim scenarijem integracija. Ne negira nastojanja da evropska unija razmatra novi model proširenja ulaska budućih članica u jato Evropske unije. Nova je to šansa i za Bosnu i Hercegovinu, čiji put ka ovom savezu traje više od dvije decenije, pa se nameće pitanje ko je najlošiji đak sa zapadnog Balkana?
"Bosna i Hercegovina je već duže vrijeme reći ću, najlošiji đak u regionu kada je riječ o evropskim integracijama. Naše evropske integracije zaista teku sporo i jedina opcija koja nas može tako reći spasiti jeste ta da se donesu neke političke odluke i da se ubrza i naš put ka članstvu EU a svakako i put pojedinih država u regionu," smatra Amil Dučić urednik portala "Fokus.ba".
Ideja je da nove članice uđu u Evropsku uniju bez punog prava glasa. Zagovornici proširenja, poput Austrije i Švedske, žele s ovom inicijativom da prevaziđu blokade koje, kako navode, dolaze iz Mađarske i još nekoliko prestonica. Dio evropskih političara upozorava da se proširenje ne može ostvariti bez promjene načina na koji funkcioniše Evropska unija.
"Da bi se to dogodilo, potrebno je da se sve države članice slože što jeste potencijalni problem. Mađarska se često pominje kao veto igrač ali opet ta Mađarska čiji Orban ide u Moskvu, toliko puta nije blokirala uvođenje novih sankcija Moskvi. Uvijek je moguće naći političko rješenje i za veto igrače, ali naravno da u slučaju većeg broja članica, onda bi to bio veći problem," rekao je Marko Todorović iz Centra za evropske politike.
Ovakav pristup omogućio bi Uniji da ostane funkcionalna i u proširenom formatu, smatra predsjednik Odbora za evropske poslove njemačkog Bundestaga Anton Hofreiter. Hrvatska je prije 12 godina postala punopravna članica Unije, od tada, nijedna zemlja nije pristupila EU. Na proširenje saveza čeka šest zemlja zapadnog Balkana, od svih smatra se, Crna Gora je najbliža. Pored unutrašnje kompleksnosti BIH, analizira se regionalni rivalitet Srbije i Hrvatske.
"Hrvatska ne bi mnogo voljela da vidi Srbiju u članstvu u Evropskoj uniji jer bi to ojačalo možda poziciju Srbije u institucijama Evropske unije i Srbija bi imala više poslanika u Evropskom parlamentu nego Hrvatska i imala bi možda i veću težinu u Savjetu EU," mišljenje je Slobodana Zečevića iz Instituta za evropske studije.
Pokušaji da se pravo veta ukine i za postojeće članice naišli su na otpor, ne samo Mađarske, već i Francuske i Holandije. Podsjećamo, Bosna i Hercegovina je u martu prošle godine dobila zeleno svjetlo od lidera Evropske unije za otvaranje pregovora o pristupanju ovom savezu. Datum, ipak nikad nije definisan.