ADVERTISEMENT

Samo mala manjina zemalja Evropske unije je na putu da ispuni ciljeve bloka u pogledu recikliranja komunalnog otpada, uključujući ponovnu upotrebu i recikliranje ambalažnog otpada kao što su plastika, metali i papir, prema izvještaju koji je u srijedu objavio Evropski revizorski sud (ECA).

Austrija, Belgija, Češka, Danska, Njemačka, Italija, Luksemburg, Holandija i Slovenija predvode utrku u recikliranju, a sve su spremne da dostignu cilj smanjenja komunalnog otpada od 55% i cilj smanjenja ambalažnog otpada od 65% do 2025. godine, kako je utvrđeno u zakonodavstvu EU, piše Euronews.com.

Uprkos pravilima EU o otpadu koja su na snazi ​​posljednjih 50 godina, loše praćenje i provođenje i dalje predstavljaju izazov širom EU, pri čemu otpad iz domaćinstava, kancelarija i prodavnica i dalje čini 27% ukupnog otpada generiranog u bloku. Mnoge zemlje i dalje koriste deponije za spaljivanje svog otpada.

Štaviše, nekoliko projekata upravljanja otpadom koje sufinansira EU suočilo se sa kašnjenjima u implementaciji i prekoračenjem troškova, rekli su revizori EU, napominjući da je u revidiranim državama članicama – Grčkoj, Poljskoj, Portugalu i Rumuniji – napredak ka efikasnom upravljanju komunalnim otpadom bio spor.

Među preprekama su bili nedovoljno javno finansiranje, nemogućnost potpune implementacije sistema povrata depozita, povećanje poreza na deponije i primjena tarife za otpad na osnovu količine ili težine generisanog otpada.

Komunalni otpad se klasifikuje po različitim vrstama materijala, prema ECA. Na osnovu podataka prikupljenih od revizora EU, biootpad, poput biorazgradivog otpada iz bašta i parkova, te papira ili kartona, činio je više od polovine (55%) ukupnog komunalnog otpada u 2022. godini. Plastika je činila 10%, a drvo 8%.

Problem održivosti recikliranja

Revizori EU su također izrazili zabrinutost zbog problema s kojima se suočavaju industrije recikliranja u nekim zemljama EU zbog nedostatka potražnje za recikliranim proizvodima, posebno plastikom.

„Cirkularnost je ključni faktor za ostvarivanje ciljeva održivog razvoja EU. Da bi se postigli ovi ciljevi, EU bi trebala stvoriti uslove potrebne za održivu industriju recikliranja“, rekao je Stef Blok, član ECA-e odgovoran za reviziju, dodajući da su „bez efikasne industrije i tržišta recikliranja, ciljevi recikliranja ugroženi“.

Evropski recikleri plastike u EU su ranije upozoravali da se njihova industrija suočava s krizom zbog porasta operativnih troškova uzrokovanih visokim cijenama energije. Žale se na jeftin, neprovjeren uvoz djevičanske i reciklirane plastike, uz nedostatak potražnje za zalihama istih materijala proizvedenih u EU.

Prethodni izvještaj Evropske agencije za okoliš podržao je zabrinutost ECA-e, napominjući da su lanci vrijednosti za plastiku neodrživi, ​​generiraju emisije i povećavaju otpad i zagađenje. Rješenje, kažu, zahtijeva potpuni prelazak na kružni, održivi sistem plastike.

U Rumuniji i Poljskoj, operateri tretmana otpada prijavili su nedostatak postrojenja za recikliranje koja otkupljuju reciklirane materijale, rekli su revizori EU.

Ova niska potražnja dovodi do niskih cijena i znači da se reciklabilni materijali moraju transportovati na veće udaljenosti, stvarajući emisije povezane s transportom. ECA je ukazao na jedan primjer operatera postrojenja koji je prodavao staklo postrojenju udaljenom 590 km, dok je drugi prodavao papir postrojenju udaljenom preko 570 km i aluminij postrojenju udaljenom preko 910 km.

Komisija će pojačati praćenje

Revizori EU također su ukazali na nedostatak praksi praćenja, napominjući da Evropska komisija više od 10 godina nije provela nikakve posjete državama članicama radi provjere usklađenosti na licu mjesta – čak i kada pomaže zemljama EU u njihovim naporima za implementaciju.

Također su istakli da je izvršna vlast EU "vrlo kasnila" s pokretanjem postupaka za utvrđivanje kršenja propisa protiv zemalja EU koje nisu ispunile svoje ciljeve recikliranja iz 2008. godine, poduzimajući mjere tek u julu 2024. godine.

„Budući da su države članice obavezne da prijave podatke 18 mjeseci nakon referentne godine (juli 2022. za podatke iz 2020.), Komisiji je trebalo dvije godine da pokrene ove postupke protiv 17 država članica“, navodi se u izvještaju ECA-e.

Međutim, EU je usvojila mjere u okviru svog najnovijeg zakonodavstva o ambalažnom otpadu kako bi potaknula građane i preduzeća na ponovnu upotrebu i recikliranje.

Šema povrata depozita bit će obavezna od januara 2029. za određene formate ambalaže, a sheme proširene odgovornosti proizvođača su obavezne za svu ambalažu od januara 2025.

Evropska komisija će 2026. godine objaviti Zakon o kružnoj ekonomiji, što je prilika za izvršnu vlast EU da pruži poslovni argument za reciklere.