Palestinski političar Marwan Barghouti, vođa pokreta Fatah koji se nalazi u izraelskom zatvoru, ključna je figura pregovora o primirju Izraela i Hamasa, koji predviđa oslobađanje većeg broja palestinskih zatvorenika u zamjenu za izraelske taoce. Ko je on i zašto je njegovo oslobađanje značajno i kontroverzno?
ADVERTISEMENT
Neki izraelski mediji ukazuju da bi Izrael mogao da oslobodi Barghoutija, pod uslovom da bude "deportovan van palestinskih teritorija".
Anis Al-Qassem, stručnjak za međunarodno pravo, rekao je za BBC arapski servis da ako Barghouti bude izmješten sa palestinskih teritorija, onda ga teoretski ništa ne sprečava da preuzme predsjedavanje palestinskoj vladi u inostranstvu.
Vlade u egzilu su postojale kroz istoriju, posebno tokom Drugog svjetskog rata, a to nije zabranjeno palestinskim Ustavom ni zakonima to ne sprečavaju.
Al-Qassem kaže da bi Izrael mogao da deportuje Barghoutija jer uživa veliku popularnost u narodu, posebno među pristalicama pokreta Fataha.
Palestinski centar za istraživanje politike i javnog mnjenja koji delimično finansira Evropska unija, objavio je 13. decembra 2023. godine istraživanje javnog mnjenja koje je pokazalo da bi stanovništvo podžalo izbor Marwana Barghoutia za palestinskog predsjednika.
Poster sa likom uhapšenog Marwana Braghoutija (AP Photo/Nasser Nasser)
Prema anketi, da su u to vrijeme održani novi predsjednički izbori, a kandidati bili Barghouti iz Fataha, predsjednik Palestinske narodne samouprave Mahmoud Abbas i vođa Hamasa Ismail Haniyeh (prije njegovog ubistva u Teheranu, prestonici Irana,u julu 2024. godine), "Barghouti bi dobio 47 odsto glasova, Haniyeh 43 odsto, a Abbas sedam odsto".
Očekivalo se da će se Barghouti kandidovati na predsjedničkim izborima u julu 2021. godine, koje je na kraju otkazao Abbas jer, kako je naveo, Izrael nije dozvolio stanovnicima Istočnog Jerusalima da glasaju.
'Kompromisni kandidat'
Barghouti je rekao da se zalaže za mir sa Izraelom i dvodržavno rješenje koje predviđa Državu Palestinu i Državu Izrael, zasnovano na granicama prije 1967. godine.
Napisao je tekst za američki dnevnik The Washington Post 2002. godine u kom je rekao: "Dok se ja i pokret Fatah kom pripadam snažno protivimo napadima i gađanju civila u Izraelu, našeg budućeg susjeda, zadržavam pravo da se zaštitim, oduprem izraelskoj okupacija moje zemlje i borim za moju slobodu".
Dodao je: "Još uvijek tražim mirnu koegzistenciju dvije ravnopravne i nezavisne države Izraela i Palestine, na osnovu potpunog povlačenja sa palestinskih teritorija okupiranih 1967. godine.
"Iskreno, umorni smo od toga da se mi uvijek okrivljujemo zbog nepopustljivosti Izraela, a sve što tražimo je primjena međunarodnog prava."
Barghouti, koga je Izrael stavio iza rešetaka 2002. godine, možda je "kompromisni izbor" da preuzme palestinsku vlast i da se pripremi za moguću državnost zemlje.
Iako mnogi Izraelci odbacuju mogućnost da on bude oslobođen jer je osuđen za pet ubistava i "ruke su mu krvave", drugi vjeruju da bi njegovo puštanje moglo da dovede do postizanja konsenzusa među Palestincima, jer bi ujedinilo suparničke frakcije i pružilo najbolju šansu za postizanje mira.
Plakat u gradu Ramallah (Izvor: AP Photo/Nasser Nasser)
U januaru 2004. godine, izraelski pisac Gershon Baskin napisao je za Haaretz, dnevnik na hebrejskom i engleskom, da je za prelazni period nakon rata u Gazi potreban "palestinski vođa koji je sposoban da ojača palestinsko jedinstvo i da se posveti demilitarizaciji regiona.
"Takav vođa bi mogao da bude Barghouti."
Barghouti je rođen 1958. godine u selu Kaubaru, u blizini grada Ramallah, u središtu Zapadne obale. Imao je skoro devet godina kada je Izrael okupirao Zapadnu obalu i Istočni Jerusalim u ratu 1967. godine. Kada je imao 15 godina postao je aktivan u pokretu Fatahu pokojnog Yassera Arafata.
Izrael ga je 1978. godine uhapsio i u zatvoru držao više od četiri godine pod optužbom da je član naoružane palestinske grupe.
Barghouti je završio srednje školu i hebrejski je naučio u zatvoru, a nakon što je pušten 1983. godine, počeo je da studira na Univerzitetu u Birzeitu, na Zapadnoj obali.
Međutim, bilo mu je potrebno 11 godina da završi fakultet, pošto je bio politički aktivan i postao je vodeći član Fatahove "mlade garde", koja se istakla dok su poznate vođe pokreta, među kojima su bili Arafat i Abbas, bili u egzilu u Libanu i Tunisu.
Portert na barijeri između Jerusalima i Ramallah (Izvor: (AP Photo/Nasser Shiyoukhi, fajl)
A onda su 1987. godine Palestinci organizovali ustanak protiv izraelske okupacije, što je kasnije postalo poznato kao Prva intifada (na arapskom znači pobuna ili ustanak).
Barghouti se istakao kao jedan od vođa na Zapadnoj obali, a kasnije je deportovan u Jordan, odakle se vratio 1994. godine, poslije potpisivanja mirovnog sporazuma iz Osla.
On je snažno podržavao mirovni proces, ali je bio skeptičan u pogledu posvećenosti Izraela da poštuje sporazume koji su sadržali načelo "zemlja za mir".
Do početka Druge intifade u septembru 2000. godine, Barghouti je postao vođa Fataha na Zapadnoj obali i šef Tanzima, naoružanog krila pokreta. Preživio je pokušaj ubistva koji je organizovao Izrael 2001. godine, kada je automobil njegovog tjelohranitelja pogođen projektilom.
Barghouti ima ćerku i tri sina i oženjen je advokatkinjom i političkom aktivistkinjom Fadwom, prenosi BBC na srpskom.