ADVERTISEMENT

U dokumentu, koji nije pravno obavezujući i koji su predložili pojedini poslanici grupa Socijaldemokrata, Zelenih, EPP, ECR, Obnovimo Evropu, komentariše se aktuelna situacija u Srbiji od pada nadstrešnice u Novom Sadu u novembru prošle godine i protesti izazvanih tim događajima.

U Rezoluciji se navodi da je od februara do kraja septembra 2025. godine održano više od 10.700 protesta u više od 630 opština i 1.200 skupština lokalnih zajednica, uz ocjenu da su protesti bili mirni, dok se za njihovo pokretanje krivi Beograd, zbog navodne represije, netransparentnosti, nepoštovanja građanskih sloboda.

Tvrdi se i da je represija eskalirala, s policijskim racijama na organizacije civilnog društva, upotrebom suzavca, kao i da su hapšenja bila proizvolja i politički motivisana.

Pozivaju u Rezoluciji na hitne, nepristrasne i transparentne istrage svih navoda o nepotrebnoj i nesrazmjernoj upotrebi sile i zabranjenog oružja, proizvoljnim hapšenjima, pritvorima, mučenju, seksualnom nasilju nad pritvorenicima, politički motivisanim krivičnim gonjenjima i drugim teškim kršenjima ljudskih prava.

Evroposlanici smatraju da su bezbjednosne agencije nezakonito snimale i prenosile privatne razgovore, od kojih su neki potom iskorišćeni za optužbu devet studenata za pripremu napada na ustavni poredak i sigurnost Srbije, prenosi Tanjug.

Rezolucijom se osuđuje "odmazda Vlade Srbije protiv zaposlenih u obrazovnom i kulturnom sektoru zbog podrške protestima", uključujući navodno smanjenje plata i poziva Beograd da odmah obnovi finansiranje univerziteta u skladu sa zakonodavstvom Srbije.

Osuđuje se i vladajuća Srpska napredna stranka (SNS) u organizovanju, kako tvrde, ilegalnog kampa u Pionirskom parku ispred zgrade predsjedništva i Narodne skupštine.

Takođe osuđuje se i navodno otvoreno rusko miješanje u srpske proteste kroz izjave zvaničnika Ruske Federacije, uključujući predsjednika te zemlje Vladimira Putina koji je rekao da su protesti dio "obojene revolucije" koju podržava Zapad.

U dokumentu se tvrdi da je Srbija posljednjih godina odlučila da produbi svoju energetsku zavisnost od Rusije, kao i da bi Srbija trebalo da donese temeljne odluke u tom pogledu, zbog čega se pozdravlja najava predsjednice EK o pomoći Srbiji kako bi joj se omogućilo da postane energetski nezavisnija od Rusije.

Vlada Srbije krivi se u dokumentu jer navodno pregovara s vlasnicima kompanije United Media, pod kojom posluju neki od "posljednjih preostalih medija nezavisnih od uticaja vladajuće stranke", kako bi "oslabila" te medije, što bi predstavljalo ozbiljan udarac već ugroženom medijskom pluralizmu u Srbiji.

Izražava se zabrinutost zbog, kako se tvrdi, ozbiljnog rizika da rezultate sljedećih nacionalnih izbora neće prihvatiti sve strane i poziva na hitno i potpuno sprovođenje svih preporuka međunarodnih misija za posmatranje izbora OSCE/ODIHR, kako bi se osigurali slobodni i pošteni izbori u Srbiji.

Kako se navodi, Srbija se podstiče da ojača saradnju sa Grupom država protiv korupcije (GRECO) i da u potpunosti ispuni svoje obaveze iz UNCAC-a i poziva na povećanu transparentnost vlasništva i finansiranja u javnim nabavkama za infrastrukturne projekte. Srpske vlasti se pozivaju da sprovedu potpuno transparentnu i sveobuhvatnu tehničku bezbjednosnu inspekciju svih infrastrukturnih objekata.

U dokumentu se navodi i da bi pregovori o pristupanju EU sa Srbijom trebalo da napreduju samo na osnovu napretka u oblasti vladavine prava, borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, nezavisnosti pravosuđa, slobode medija, a najviši zvaničnici EU pozivaju da se uzdrže od davanja izjava kojima hvale proces reformi u Srbiji.

U Rezoluciji se EK poziva da pokrene inicijativu za ciljane pojedinačne sankcije protiv onih koji su odgovorni za teška kršenja zakona i ljudskih prava u Srbiji, a zemlje članice EU koje su najavile učešće na specijalizovanoj izložbi Expo 2027 pozivaju da uzmu u obzir ozbiljne zabrinutosti i navodne dokaze o široko rasprostranjenoj korupciji povezanoj s vlastima.