Agencija za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine dostavila je nadležnoj službi Europske komisije zahtjev za registraciju "Gatačkog kajmaka iz mješine" oznakom porijekla na nivou Evropske unije.
ADVERTISEMENT
Zahtjev je prihvaćen i u skladu sa procedurama Evropske komisije objavljen u Unijinom registru geografskih oznaka (eAmbrosia) 11. septembra 2025. godine, izvijestili su u ponedjeljak iz Agencije.
Gatački kajmak iz mješine prethodno je registovan u Bosni i Hercegovini u skladu s Pravilnikom o sistemima kvaliteta za prehrambene proizvode, što je bio preduslov za podnošenje zahtjeva za registraciju na nivou Evropske unije. To je, uz "Ekstra djevičansko maslinovo ulje Hercegovine", drugi proizvod iz Bosne i Hercegovine koji je u proceduri registracije oznake podrijetla na nivou EU-a.
Nakon prihvaćanja i objave zahtjeva, Evropska komisija ispituje zahtjev za registraciju, te provjera sadržava li potrebne informacije. U sklopu ispitivanja zahtjeva, Komisija od podnosioca zahtjeva može zatražiti sve potrebne dodatne informacije ili izmjenu zahtjeva, što može uticati na trajanje postupka, pojašnjavaju iz Agencije.
"Gatački kajmak iz mješine" dobiva se zrenjem u ovčijoj mješini od termički obrađenog kravljeg mlijeka gatačkog autohtonog goveda. Proizvodi se od punomasnog kravljeg mlijeka bez dodavanja zgušnjivača, aroma i starter kulture, a jedini je dozvoljeni dodatak kuhinjska so. Odlikuje se visokim sadržajem suhe materije, preko 70%, i sadržajem mliječne masti u suvoj materiji koja u gotovom proizvodu ne može biti manja od 85%, što proizvodu daje ujednačenu mazivu konzistenciju.
Proizvodnja "Gatačkog kajmaka iz mješine" duboko je ukorijenjena u kulturi i tradiciji gatačke opštine, što potvrđuju usmena predanja ovoga kraja, muzejski primjerci oruđa korištenog u proizvodnji kajmaka, guslarske pjesme i pripovijetke. Prvi pisani podaci o autohtonim mliječnim proizvodima Balkana potiču s kraja XIX vijeka, a o proizvodnji "Gatačkog kajmaka iz mješine" s početka XX vijeka. Autohtona proizvodnja ovog kajmaka zadržala se do danas u malim planinskim domaćinstvima gatačke opštine i predstavlja nematerijalno kulturno naslijeđe stanovništva ovoga kraja.
Podsjetimo, registracijom oznake geografskog porijekla "Livanjskog sira" na nivou EU, Bosna i Hercegovina je u novembru 2024. godine postala prva zemlja u procesu pristupanja EU iz naše regije koja ima prehrambeni proizvod upisan u taj registar oznaka.