Institut za javno zdravstvo Republike Srpske, u saradnji sa Kancelarijom UNICEF-a u Bosni i Hercegovini, Ministarstvom zdravlja i socijalne zaštite RS i Ministarstvom prosvjete i kulture RS, organizovao je danas okrugli sto na kojem su predstavljeni rezultati pilot-istraživanja o kvalitetu vazduha u predškolskim ustanovama u RS.
ADVERTISEMENT
Istraživanje je provedeno u deset reprezentativnih predškolskih ustanova, a obuhvatilo je ispitivanje mikroklimatskih uslova i kvaliteta vazduha u unutrašnjim i vanjskim prostorima u kojima djeca borave svakodnevno.
Kako je istakla Dušanka Danojević, specijalista higijene i zdravstvene ekologije u Institutu za javno zdravstvo RS i koordinatorica studije, cilj istraživanja bio je da se po prvi put dobiju pouzdani podaci koji će poslužiti kao osnova za donošenje odluka na lokalnom i republičkom nivou, ali i za unapređenje postojećih standarda.
Rezultati pilot-istraživanja pokazali su da u pojedinim sredinama postoje značajna odstupanja u kvalitetu vazduha, posebno u ustanovama smještenim u blizini industrijskih zona ili energetskih postrojenja. Upravo loš kvalitet vazduha, kako je naglašeno, predstavlja jedan od vodećih globalnih faktora rizika za obolijevanje i preranu smrtnost, pri čemu su "fine" PM 2,5 čestice posebno opasne zbog sposobnosti da prodru duboko u pluća i krvotok.
- Među ovih 10 predškoskih ustanova obuhvaćenih pilot projektom, izdavajaju se se dvije. Jedna je u opštini Petrovo, a druga u Karakaju. Loš kvalitet vazduha u vrtiću u Karakaju se dovodi u vezi zbog blizine industrijske zone, a u Petrovu se promjene vezane za kvalitet vazduha dovode u vezu sa termoelektranom - istakla je Danojević.
Ona je upozorila da djeca spadaju u najosjetljivije kategorije stanovništva, jer njihov organizam još nije u potpunosti razvijen, te da dugotrajna izloženost zagađenom vazduhu može dovesti ne samo do respiratornih, već i do ozbiljnih neuroloških i razvojnih poremećaja.
Posebno je naglašena potreba za kontinuiranim monitoringom kvaliteta vazduha, kako u vanjskom, tako i u zatvorenom prostoru, te za uvođenjem savremenih tehničkih rješenja poput adekvatnih ventilacionih sistema i filtera.
Šefica sekcije za zdravlje UNICEF-a u BiH Jela Aćimović istakla je da je loš kvalitet vazduha jedna od najvećih javnozdravstvenih prijetnji današnjice, odgovorna za milione smrtnih ishoda godišnje širom svijeta. Djeca su, kako je naglasila, znatno izloženija negativnim uticajima zagađenja jer brže dišu, više se kreću i njihovi se organi još razvijaju, a štetni efekti mogu započeti već u prenatalnom periodu.
UNICEF je kroz ovaj projekat pružio podršku prikupljanju podataka i uporednim mjerenjima tokom ljetnog i zimskog perioda, s ciljem da se formulišu konkretne preporuke za unapređenje kvaliteta vazduha u zatvorenim prostorima u kojima djeca borave.
Aćimović je naglasila da, čak i u uslovima visokog spoljnog zagađenja, postoje mjere koje mogu značajno poboljšati kvalitet vazduha u unutrašnjim prostorima.
Zaključeno je da su ključni naredni koraci jačanje zakonodavnog okvira, unapređenje monitoringa, bolja informisanost javnosti i sistemsko prepoznavanje djece kao prioritetne kategorije u svim politikama koje se odnose na kvalitet vazduha. Učesnici okruglog stola složili su se da samo zajedničkim djelovanjem institucija, stručne javnosti i međunarodnih partnera mogu biti stvoreni uslovi za zdravije i sigurnije okruženje za djecu.