Vinski regioni širom svijeta prepoznaju važnost autohtonih sorti grožđa koje su postale simboli svojih zemalja. Čak polovinu vinskog grožđa uzgaja se u četiri velike vinske zemlje – Francuskoj, Italiji, SAD-u i Španiji, dok Balkan zauzima peto mjesto kao ključni vinski region. Iako postoji više od 10.000 vinskih sorti, samo desetak se koristi za masovnu proizvodnju i uživa globalnu reputaciju.
ADVERTISEMENT
Jedna od najpopularnijih crnih sorti grožđa je kaberne sovinjon, poznat po tamnoj, bogatoj aromi koja se odlično slaže uz crveno meso.
Merlo je, pak, omiljen zbog svog mekog okusa, idealan za ljubitelje suvih vina. S druge strane, pino noar nudi elegantnu i voćnu notu, dok je šardone omiljen uz ribu ili odabrane sireve, zahvaljujući svom kremastom okusu.
Na Balkanu, prepoznatljivost vinskih regija često se gradi kroz autohtone sorte. Svaki turist želi probati nešto jedinstveno i karakteristično za to podneblje, pa su mnoge nekada zaboravljene sorte ponovno oživjele.
Među njima je i makedonska autohtona sorta – stanušina, koja je ponovo u fokusu, kako potvrđuje Ivana Simjanovska, međunarodna sudkinja za mirna vina.
Prema njenim riječima, ova sorta zauzima zasluženo mjesto u svijetu vina, iako je u fokusu i dalje vranac, najpoznatija sorta Makedonije.
Simjanovska je sastavila listu najpoznatijih autohtonih sorti grožđa u regiji.
Za Srbiju, pored prokupca koji sve više ulazi na međunarodnu vinsku scenu, izdvaja se i sorta seduša, a iz Hrvatske su najpoznatiji plavac mali, pošip, grk i maraština.
U Crnoj Gori je ključna sorta vranac, dok Bosna i Hercegovina ponosno nosi žilavku.
Riječ je uglavnom o autohtonim sortama koje uživaju sve veću popularnost, a vina od njih često osvajaju nagrade na međunarodnim takmičenjima.
Žilavka je bijela sorta grožđa koja je najzastupljenija u okolini Mostara, ali i u drugim dijelovima regije. Vino od žilavke ima zelenu-žutu boju i note oraha i citrusa. Idealno je uz morske plodove, paste, bijelo meso, sireve i deserte.
Sila je hibridna sorta koja je nastala ukrštanjem kevidinke i šardonea. Priznata je 1988. godine, a ime je dobila po inicijalima dr Sime Lazića, autora. Sila ima visoku plodnost i daje velike prinoske, a vino od nje najbolje se servira uz hladna predjela, bijelo meso i ribu.
Stanušina je autohtona makedonska sorta koja se uzgaja isključivo u Tikveškom regionu. Ova sorta je poznata po svom jedinstvenom genetskom profilu i otpornosti na sušu i bolesti, što je čini idealnom za uzgoj bez potrebe za navodnjavanjem. Vino od stanušine ima srednju jačinu i najbolje se konzumira na 10–16°C uz bijele i žute sireve, kremaste deserte, orašaste plodove i salate.
Plavac mali je najznačajnija autohtona sorta u Hrvatskoj, posebno uzgajana u Dalmaciji. Vino od plavca malog ima intenzivnu rubin boju, bogat je koncentrat i odlično se slaže s mesnim specijalitetima i začinjenim ribljim jelima.
Grk je bijela sorta grožđa koja raste na pjeskovitom tlu na ostrvu Korčula. Vino od grka je suho, bogato, zaokruženo, a s blagom gorčinom na kraju. Ovo vino se često uparuje s jelima od morskih plodova, salatama i svinjskim fileom.
U ocjenjivanju vina najvažniji su vizualni izgled, aroma i okus.
Ivana Simjanovska, koja je sudila na "Wine Vision by Open Balkan" u Beogradu, objašnjava da ocjenjivanje nije jednostavan proces jer sudije moraju naslijepo prepoznati sortu i regiju iz koje vino potiče.
Makedonske vinarije često se vraćaju s medaljama sa svjetskih takmičenja, a vina od vranca, bilo monovarijetetna ili blend vina, uvijek su u fokusu i među najnagrađivanijima.