Nalog Christiana Schmidta, kojim se zabranjuje sprovođenje zaključaka Narodne skupštine Republike Srpske donesenih na posebnoj sjednici 24. i 25. decembra, nema pravno dejstvo i ne predstavlja adekvatan instrument za mirno rješavanje pravnog spora, saopšteno je iz Kabineta predsjednika Narodne skupštine, Nenada Stevandića.
ADVERTISEMENT
U saopštenju je navedeno da Schmidtov nalog nije zasnovan na odredbama Bečke konvencije o pravu međunarodnih ugovora.
Pokušaj pravnog izjednačavanja naloga sa prethodno oktroisanim spornim zakonom prema čijim odredbama se vodi postupak protiv predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika predstavlja vid zastrašivanja narodnih poslanika i svjedoči nepoznavanju ili svjesnom odstupanju od pravnih normi i standarda.
"Takođe, iz teksta Aneksa 10 vidljivo je da visoki predstavnik nema nadležnost da donosi naredbe i njima izriče zabrane. Sve navedene aktivnosti visokog predstavnika se mogu ocijeniti kao ultra vires i kao kršenje Aneksa 10. Posmatrajući član pet Aneksa 10 - Sporazum o civilnom sprovođenju mirovnog rješenja, vidljivo je da `visoki predstavnik ima konačnu nadležnost interpretacije ovog sporazuma o civilnom sprovođenju mirovnog rješenja`, a ne i cjelokupnog Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH i njegovih aneksa, uključujući Aneks četiri", piše u saopštenju.
U tački 11/2 zaključaka Savjeta o implementaciji mira, donesenih u Bonu 9. i 10. decembra 1997. godine /takozvana Bonska ovlašćenja/, nije ništa sadržano što bi uputilo na davanje pravnog osnova za donošenje naredbi koje faktički poništavaju akte Narodne skupštine Republike Srpske usvojene prema demokratskoj proceduri.
"S obzirom da se sporna naredba upravo poziva na tačku 11/2 zaključaka Savjeta o implementaciji mira vidljivo je da je takva naredba donesena bez valjanog pravnog osnova i da se može osporiti njeno pravno dejstvo ab initio. Parlamentarna skupština Savjeta Evrope u rezoluciji iz 2004. godine ističe da 'opseg OHR-a je takav da, u svakom smislu, predstavlja vrhovnu instituciju sa ovlaštenjima u BiH. U vezi s tim, Skupština smatra da je nepomirljivo sa demokratskim principima da OHR bude u stanju da donosi izvršne odluke, a da za njih ne snosi odgovornost, niti obavezu da opravda njihovu validnost, a da pri tome nema pravnog lijeka'", dodaje se u saopštenju.
Iz Kabineta predsjednika Narodne skupštine podsjećaju da Venecijanska komisija u studiji u kojoj se bavi ovlaštenjima visokog predstavnika ističe da "demokratski princip suvereniteta naroda traži da zakone usvaja tijelo koje je narod izabralo. Član tri (prvog) Protokola uz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima traži da zakonodavno tijelo bira narod, a ovo pravo je lišeno svog sadržaja ako zakone usvaja neko drugo tijelo".
"Osim toga, odluke visokog predstavnika ne podliježu žalbi", dodaju iz Narodne skupštine.
U saopštenju se napominje da Schmidt nije dobio ovlašćenje od Savjeta bezbjednosti UN da disponira glavom sedam Povelje UN i kao takav se ne može ni pozivati na i onako sporna takozvana Bonska ovlašćenja.
"Saopštenje dato od Ambasade SAD u BiH posredstvom društvene mreže 'Iks' u formalnom smislu prihvatamo kao intervenciju svjedoka Dejtonskog sporazuma, koja je pak u sadržinskom smislu deklarativnog karaktera, nije protest i ne doprinosi rješavanju pravnog spora opisanog u gornjim paragrafima. Saopštenjem se, prema našem shvatanju, iskazuje stav svjedoka u Dejtonskom mirovnom sporazumu da oko pravnih pitanja koja su, između ostalog, predmet zaključaka i naloga postoji spor", navodi se u saopštenju.
Iz Kabineta predsjednika Narodne skupštine ponavljaju spremnost da pregovaraju o otklanjanju svih oblika i načina kršenja Dejtonskog mirovnog sporazuma i njegovih aneksa na koje su ukazali u prethodnim aktima Narodne skupštine kako bi došli do ponovnog uspostavljanja pune primjene Dejtonskog sporazuma kojem su u cjelosti odani i trajno privrženi.
U saopštenju se napominje važnost dijaloga i komunikacije nasuprot prijetnji, nalozima i ucjenama koje samo dalje eskaliraju situaciju i vode u radikalizaciju podjela i sukoba.
Iz Kabineta predsjednika Narodne skupštine su istakli da uvažavaju stav Evropske komisije za demokratiju putem prava (Venecijanska komisija), usvojen na sjednici održanoj 10. i 11. juna 2005. godine, koji je dat kao odgovor na pitanje Evropskog suda za ljudska prava: "Da li su aneksi Opšteg okvirnog sporazuma predmet međunarodnog prava?", a u kojem je Venecijanska komisija zaključila da se aneksi "moraju smatrati međunarodnim ugovorima", te da se "njihov karakter ili tumačenje, stoga, rukovode međunarodnim pravom, naročito Bečkom konvencijom o pravu međunarodnih ugovora".
U saopštenju se podsjeća da je Republiku Srpsku putem opunomoćja zastupala SRJ u postupku zaključivanja Dejtonskog sporazuma, kako je to navedeno u njegovoj preambuli, te da je Srpska bila strana u pregovorima na kojima su ustanovljeni takozvani Ženevski i Njujorški principi kao okosnice Aneksa četiri, odnosno Dejtonskog sporazuma.
U saopštenju se naglašava da je Republika Srpska ugovornica u svim aneksima Dejtonskog sporazuma, uključujući anekse četiri i 10, te da je u više navrata svojim aktima ukazivala na materijalna kršenja njihovih odredbi, a posebno putem zaključaka u vezi sa Informacijom o urušavanju pravnog poretka u BiH kršenjem Dejtonskog sporazuma, zatim zaključaka u vezi sa Informacijom o razmatranju aktuelne bezbjednosne i političke situacije u svijetu sa aspekta reperkusija na Republiku Srpsku, zaključaka u vezi s ocjenom rada visokog predstavnika, primjenom Aneksa 10 u periodu razgovora o imenovanju novog visokog predstavnika, te ostalih zaključaka, čime je u svojstvu ugovornice aktivno protestvovala protiv kršenja aneksa i Dejtonskog mirovnog sporazuma u cjelini.
"Ovdje posebno naglašavamo da su OHR i Ustavni sud BiH, koji su po Dejtonskom mirovnom sporazumu ovlašćeni da na određeni način regulišu njegovu primjenu, prekršili svoje obaveze savjesnog postupanja u skladu sa zahtjevima bona fides načela, zbog čega se njihovi sporni akti ne mogu smatrati pravno valjanim ab initio. U suprotnosti su sa pravilima međunarodnog prava razvijenim kroz raniju jurisprudenciju Stalnog arbitražnog suda /1910/, odnosno Međunarodnog suda pravde u predmetima kao što su United Kingdom v. Norway /1951/, Gabcíkovo-Nagymaros /1997/ i drugi, te ne mogu obavezivati savjesnu ugovornicu", naglašava se u saopštenju.
U saopštenju se podsjeća da je izostala propisana reakcija ostalih ugovornica putem protesta na tvrdnje iz akata Narodne skupštine Republike Srpske koji su zbog svog javnog karaktera usklađeni sa zahtjevima iz članova 65 i 67 Bečke konvencije o pravu međunarodnih ugovora.
Iz Skupštine podsjećaju i da su u ovim okvirima usvojeni Zakon o neprimjenjivanju odluke visokog predstavnika kojom se donosi Zakon o dopuni Krivičnog zakona BiH, kao i Zakon o izmjeni Zakona o objavljivanju zakona i drugih propisa Republike Srpske, kojima se u skladu sa odredbama člana 60 Bečke konvencije privremeno suspenduje primjena Aneksa 10, kao i Zakon o neprimjenjivanju odluka Ustavnog suda BiH koji propisuje da se odluke ovog suda neće primjenjivati na teritoriji Srpske dok Parlamentarna skupština BiH ne donese Zakon o Ustavnom sudu BiH, te da se do donošenja zakona privremeno stavljaju van snage odredbe zakona kojim se propisuje objavljivanje zakona i drugih propisa Republike Srpske, u dijelu koji se odnosi na propise i druge akte koje donosi Ustavni sud BiH.
"To predstavlja i jedan od 14 prioriteta EU, a kojim se u skladu sa odredbama člana 60 Bečke konvencije o pravu međunarodnih ugovora privremeno suspenduje primjena člana četiri stav /četiri/ Aneksa četiri", navodi se u saopštenju.
U saopštenju se dodaje da je na pomenute, javno obznanjene, zakone izostala i reakcija ostalih ugovornica u formi protesta, kako to nalažu odredbe Bečke konvencije o ugovornom pravu, čime je nastupila i međunarodnopravna prihvaćenost ovih akata.
"U tom svjetlu, kao logičan i kontinuiran pravni slijed u postupku mirnog rješavanja spora treba shvatiti i zaključke Narodne skupštine Republike Srpske koji su doneseni na njenoj 16. posebnoj sjednici održanoj 24. i 25. decembra 2024. godine, a kojima je glavni adresat EU u njenom svojstvu svjedoka Dejtonskog mirovnog sporazuma, kao i ovu komunikaciju", naglašava se u saopštenju.