Tokom zime na Arktiku, pod uticajem niskih temperatura, morska voda se zamrzava i u martu dostiže maksimum arktičkog morskog leda u toku jedne godine. Međutim, taj godišnji maksimum je, nakon ove zime, najniži do sada izmjeren, otkrivaju podaci Američkog nacionalnog centra za sneg i led (NSIDC).
ADVERTISEMENT
Prošle nedjelje, morski led na Arktiku prostirao se na površini od 14,3 miliona kvadratnih kilometara, što je za 1,3 miliona kvadratnih kilometara manje u odnosu na prosječni vrhunac u periodu od 1981. do 2010. godine.
Drugim riječima, za dostizanje proseka, Arktiku "nedostaje" površina morskog leda veća od Njemačke, Francuske i Italije – zajedno.
Prethodni rekordno nizak maksimum morskog leda zabilježen je 2017. godine, a bio je za 800 hiljada kvadratnih kilometara veći od ovogodišnjeg, prenosi portal Klima 101.
U svetlu klimatskih promjena, na Arktiku nastaje manje novog leda i akumulira se manje višegodišnjeg leda.
Važno je naglasiti da u morski led ne spada led na kopnu kao što su ledene ploče i lednici. Reč je zapravo o zamrznutoj morskoj vodi koja pluta na površini okeana.
Morski led pokriva 7 odsto ukupne površine naše planete, odnosno 12 odsto svjetskih okeana.
Dok arktički morski led u zimu dostiže svoj godišnji maksimum, u ljeto se dešava obrnuto: uslijed sezonskog topljenja leda zbog viših ljetnjih temperatura, pada na godišnji minimum. Ipak, kroz godine obilježene rastućim globalnim zagrijevanjem, i taj godišnji minimum postaje sve manji.
Uprkos tome što je ove 2025. godine martovski godišnji maksimum bio najniži do sada, to ne znači da će i ljetnji minimum u septembru biti takođe rekordno nizak, objasnila je naučnica dr Julienne Stroeve iz NSIDC-a za Carbon Brief, medij specijalizovan za klimatske promjene.
Ali, prema njenim rečima, nastavlja se "sveukupni dugoročni pad ledenog pokrivača".
U međuvremenu, na južnoj Zemljinoj polulopti, morski led na Antarktiku dostigao je svoj ljetnji minimum početkom marta. Brojka od 1,98 miliona kvadratnih kilometara ekvivalentna je onoj iz 2022. i 2024. godine i posredi je druga najniža zabilježena površina antarktičkog morskog leda.
Na globalnom nivou, računajući zbirno i Arktik i Antarktik, morski led pada na minimalne godišnje vrijednosti u februaru. A prema saopštenju Službe za klimatske promjene, ovogodišnji februarski minimum morskog leda na svijetu najniži je do sada evidentiran.
Iako određenu ulogu u gubicima morskog leda igra i prirodna varijabilnost, temperature u arktičkom i antarktičkom regionu rastu više od svjetskog proseka koji iznosi 1,2 stepeni doprinoseći njegovom rekordnom povlačenju.
Arktik bez leda?
Površina morskog leda na Arktiku nastaviće da se smanjuje u narednim godinama uslijed kombinacije viših temperatura vazduha, toplijih mora, vjetra i tanjeg leda.
Štaviše, naučnici čak upozoravaju da bi jednog ljetnjeg dana, u narednih desetak godina, Arktik mogao da se nađe u situaciji koja se nije desila proteklih 80 hiljada godina.
Naime, prema proračunima iz studije objavljene prošle godine, ovo ledeno prostranstvo bi prvi put moglo da osvane "bez leda".
Stanje nije baš tako dramatično kao što zvuči na prvu loptu.
U ovoj analizi, kritična tačka kada Arktik ostaje "bez leda" (ice free) dešava se kada površina leda u okeanu opadne ispod jednog miliona kvadratnih kilometara.
Mada ovo možda ne odgovara proizvoljnoj laičkoj definiciji Arktika bez leda, reč je o naučno utvrđenoj granici koja oslikava ozbiljnost klimatskih promena.