Evropska svemirska agencija (ESA) saopštila je u četvrtak da su astronomi identifikovali 40-hiljaditi asteroid blizu Zemlje (NEA), prekretnicu za koju agencija kaže da naglašava i "ranjivost naše planete" i brzi napredak istraživanja planetarne odbrane.
ADVERTISEMENT
Katalog NEA je premašio 40.000 u novembru 2025. godine, a 10.000 je otkriveno samo u posljednje tri godine, prema ESA-i.
NEA su kameniti ostaci iz formiranja Sunčevog sistema čije ih orbite dovode na oko 45 miliona kilometara od Zemlje. Dok je prvi, Eros, otkriven 1898. godine, ESA je saopštila da su se otkrića ubrzala tek nakon što su namjenski teleskopi za istraživanje postali online 1990-ih.
"Broj otkrića raste eksponencijalno, s hiljadu na početku vijeka na 15.000 u 2016. i 30.000 u 2022. godini", rekao je Luca Conversi, menadžer ESA-inog Centra za koordinaciju objekata bliske Zemlji (NEOCC).
"Kako sljedeća generacija teleskopa ulazi u rad, očekujemo da će broj poznatih NEA nastaviti rasti još većim tempom", dodao je.
ESA je ukazala na dva glavna pokretača tog očekivanog porasta: novootvorenu Opservatoriju Vera C. Rubin u Čileu, za koju se predviđa da će otkriti desetine hiljada dodatnih NEA, i ESA-ine Flyeye teleskope, dizajnirane za uočavanje objekata koji izmiču trenutnim istraživanjima.
Većina sićušni bez značajne opasnosti
Nakon što se NEA identifikuje, astronomi modeliraju njenu orbitu decenijama ili vijekovima u budućnost. ESA-in NEOCC kontinuirano ažurira ove procjene rizika.
Gotovo 2.000 NEA ima šansu da udari u Zemlju u sljedećem stoljeću, saopštila je agencija, ali većina ih je mala i ne predstavlja značajnu prijetnju. Veći asteroidi kilometarske veličine, oni koji su sposobni za globalno uništenje "najlakše se uočavaju" i uglavnom su već katalogizirani.
Veći izazov sada, saopštila je ESA, leži u otkrivanju teže uočljivih objekata veličine između 100 i 300 metara, koji bi mogli uzrokovati ozbiljnu regionalnu štetu. Trenutne procjene sugeriraju da je pronađeno samo oko 30 posto njih.
Nema prijetnje u doglednoj budućnosti
ESA je saopštila da nijedan od 40.000 poznatih NEA nije na putu da udari u Zemlju "u doglednoj budućnosti", ali je naglasila potrebu za kontinuiranom pripremom.
Svemirska letjelica Hera agencije je na putu do asteroida Dimorfos kako bi proučila posljedice udara NASA-inog DART-a 2022. godine, rad koji ima za cilj da pretvori skretanje asteroida u pouzdanu metodu planetarne odbrane.
ESA također razvija misiju Ramses koja će pratiti asteroid Apophis tokom njegovog neuobičajeno bliskog, ali sigurnog prilaska 2029. godine. Dalje u budućnosti, infracrvena opservatorija NEOMIR, planirana za lansiranje sredinom 2030-ih, omogućit će detekciju prijetnji udara koje se približavaju iz smjera Sunca, poput događaja u Čeljabinsku 2013. godine.
Od otkrića Erosa prije više od jednog stoljeća do današnjih globalnih mreža za detekciju, ESA je saopštila da svaki novi asteroid doprinosi naučnom razumijevanju prošlosti Sunčevog sistema, istovremeno jačajući sposobnost čovječanstva da "očuva našu planetu sigurnom".