Na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske, koja počinje danas, pred poslanicima će se naći Prijedlog zakona o dopuni Zakona o lokalnoj samoupravi. Ovim prijedlogom predviđa se da skupštine gradova "koji u svom sastavu nemaju opštine" dobiju izričito ovlašćenje da donesu odluku o uvođenju objedinjene naplate komunalnih usluga – odnosno izdavanju jedinstvenog računa građanima za sve komunalne usluge i naknade.
ADVERTISEMENT
Inicijativu za izmjenu Zakona podnio je gradonačelnik Gradiške u junu ove godine, nakon što je Ustavni sud Republike Srpske u martu 2024. donio odluku kojom je utvrđeno da Odluka o plaćanju komunalnih usluga i naknada u sistemu objedinjene naplate na području Gradiške nije u saglasnosti sa Ustavom RS.
Ustavni sud je tada zaključio da skupština jedinice lokalne samouprave nije imala zakonsko ovlašćenje da propiše objedinjenu naplatu komunalnih usluga i naknada putem posebne službe gradske uprave. Prema ocjeni Suda, član 39. važećeg Zakona o lokalnoj samoupravi ne sadrži odredbu koja bi omogućila donošenje takvog akta.
Cilj izmjene – pravni osnov za objedinjeni račun
Grad Gradiška je u svojoj inicijativi naveo da je cilj izmjene stvaranje pravnog osnova kojim bi lokalne zajednice mogle uspostaviti sistem objedinjene naplate komunalnih usluga. Na taj način, gradske i opštinske uprave bi mogle građanima i privredi izdavati jedinstven račun za sve komunalne usluge i naknade koje su u nadležnosti lokalne samouprave.
Prema obrazloženju, uvođenje takvog sistema doprinijelo bi boljoj disciplini plaćanja, stabilnosti komunalnog sistema, te smanjenju pritiska na lokalne budžete, koji često moraju finansijski pomagati komunalnim preduzećima zbog neplaćenih obaveza građana.
Prilikom razmatranja inicijative podsjeća se da je već Zakonom o lokalnoj samoupravi iz 2016. godine prepoznata mogućnost objedinjene naplate, jer član 11. stav 2. predviđa da grad koji nema opštine može organizovati izdavanje zajedničkog računa za usluge javnih preduzeća čiji je osnivač. Međutim, ta odredba nije bila precizirana u članu 39, koji definiše nadležnosti skupštine grada, pa zbog toga nije mogla biti direktno primijenjena u praksi.
Vlada Republike Srpske predložila je da se zakon usvoji po hitnom postupku, pozivajući se na član 213. Poslovnika NSRS. Kao razlog navodi se potreba da se što prije otklone pravne praznine nastale nakon odluke Ustavnog suda, kako bi se obezbijedilo nesmetano funkcionisanje sistema naplate komunalnih usluga i zaštitila prava građana i privrednih subjekata.
Prijedlogom zakona predviđa se da se u članu 39. Zakona o lokalnoj samoupravi doda novi stav koji bi jasno propisao da skupština grada koji u svom sastavu nema opštine može donijeti odluku kojom reguliše izdavanje zajedničkog računa za komunalne usluge i naknade putem gradske uprave, u skladu sa zakonom.