ADVERTISEMENT

Inicijativu za zaštitu kanjona rijeke Cvrcke pokrenulo je Planinarsko društvo “Vilenska vrela“ iz Kneževa još 2020. godine. Predmetnu inicijativu Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju je dostavilo Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, koji je izradio Studiju zaštite – stručnu osnovu za proglašenje Spomenika prirode “Cvrcka”.

Osnovnu vrijednost zaštićenog područja Spomenik prirode “Cvrcka”, čini upravo istoimena rijeka. U zaštićenom području posebnu vrijednost predstavlja vodopad Vilenska vrela na sedrenom odsjeku desne pritoke Cvrcke, sa visinom od 60 do 70 metara. U obuhvatu zaštićenog područja utvrđeno je nekoliko pećina, Vilenska pećina, Kapnica, Mišarica i Kerezovača, koje su, uglavnom, manjih dimenzija i jednostavne speleomorfologije.

Zaštićeno područje odlikuje prirodni predio specifičnih karakteristika i u značajnoj mjeri očuvani ekosistemi, unutar kojih je prisutna karakteristična vegetacija sa istaknutim biljnim endemima, a takođe i fauna koja pokazuje raznovrsnost u odnosu na prisutne tipove staništa. Tokom istraživanja registrovane su 334 biljne vrste, zabilježene su 74 vrste dnevnih i 44 vrste noćnih leptira, te 73 vrste ptica, od kojih su mnoge rijetke i ugrožene vrste.

“Razlozi za donošenje ove odluke imaju za cilj očuvanje prirode, kao i težnju da se upravljanje zaštićenim područjem bazira na uspostavljanju skladnih odnosa između potreba zaštite prirode i aktivnosti ljudi. To podrazumijeva uvažavanje potreba autohtonog stanovništva i lokalne zajednice, uključujući upotrebu resursa za opstanak u onoj mjeri u kojoj to neće izazvati negativan uticaj na primarne ciljeve upravljanja”, saopšteno je iz Vlade RS.

Odlukom je predviđen II i III stepen zaštite i s obzirom da su u obuhvatu identifikovane i parcele u privatnom vlasništvu, vodilo se računa da se tradicionalni način korišćenja posjeda ne remeti, niti dovodi u pitanje egzistencija stanovništva u budućem zaštićenom području, jer su u režimu zaštite III stepena, dozvoljene aktivnosti kojima se ne ograničava niti dovodi u pitanje uživanje prava privatne svojine.

Upravljanje Spomenikom prirode “Cvrcka” povjerava se Javnom preduzeću šumarstva „Šume Republike Srpske“, Šumskom gazdinstvu “Čemernica” Kneževo.

Trenutno u Republici Srpskoj postoji 35 zaštićenih područja, čija ukupna površina iznosi 73.610,21 ha, a što predstavlja 2,99% teritorije Republike Srpske, a proglašavanjem Spomenika prirode „Cvrcka“ dobijamo i 36. zaštićeno područje, a površina pod zaštitom se povećava na 74.168,04 ha, što predstavlja 3,01% teritorije Republike Srpske.