Više od hiljadu inspekcijskih kontrola privrednih subjekata i objekata koji imaju ekološku dozvolu izvršeno je u Federaciji BiH i Republici Srpskoj od početka ove godine, a prilikom tih kontrola su utvrđene i određene nepravilnosti.
ADVERTISEMENT
Rečeno je ovo za Euronews BiH iz nadležnih uprava za inspekcijske poslove na naše pitanje da li se redovno vrše kontrole onih pravnih subjekata koji su najveći zagađivači vazduha u BiH.
Tako su na području FBiH u periodu januar-oktobar 2024. četiri federalna inspektora zaštite okoliša obavili 408 inspekcijskih kontrola. Inspekcijske kontrole su vršene u sklopu redovnog inspekcijskog nadzora prema mjesečnom i godišnjem planu rada Urbanističko-ekološkog inspektorata, kao i u sklopu pojačanog inspekcijskog nadzora u svim kantonima na području FBiH po programu FUZIP-a, zatim po zahtjevima nadležnih institucija, zaprimljenim prijavama i slično.
“Kada je riječ o utvrđenim nepravilnostima koje se odnose na emisije štetnih materija u vazduh, može se konstatovati da se uglavnom radi o subjektima nadzora koji su ‘veliki zagađivači’. Naime, kada inspektor zaštite okoliša prilikom vršenja inspekcijskog nadzora utvrdi da subjekt nadzora ne ispunjava svoje obaveze, izriče upravne mjere koje su u skladu sa utvrđenim činjeničnim stanjem, adekvatne utvrđenim nepravilnostima, a ukoliko te nepravilnosti imaju obilježje prekršaja, onda postupajući inspektor pokreće prekršajni postupak”, kazali su za Euronews BiH iz Federalne uprave za inspekcijske poslove.
Napominju da se najveći zagađivači nalaze na prostoru Tuzlanskog i Zeničko-dobojskog kantona, te Kantona Sarajevo, te je i najveći broj kontrola obavljen upravo u ovim kantonima.
Kontrole u Republici Srpskoj
Ekološka inspekcija u RS je ove godine izvršila 630 kontrola, od čega je 190 bilo sa utvrđenim propustima. Kako su za Euronews BiH rekli iz Republičke uprave za inspekcijske poslove, propusti su se najčešće odnosili upravo na ispunjenost uslova iz ekološke dozvole, te posjedovanje dozvole za upravljanje otpadom kod subjekata koji obavljaju poslove upravljanja otpadom.
“U cilju otklanjanja utvrđenih nepravilnosti inspektori su izdali 51 rješenje kojima je naloženo preduzimanje potrebnih mjera i radnji, te izdali 49 prekršajnih naloga u vrijednosti od 83.000 КM”, rekli su nam u Inspektoratu RS odakle napominju da je inspektor ovlašten izreći samo najniže zakonom propisane kazne.
Važno je napomenuti da inspekcijski nadzor u oblasti ekologije u RS vrše inspekcije organizovane na dva nivoa, republička u sastavu Inspektorata RS i inspekcije na nivou opština i gradova.
Кada je riječ o kvalitetu vazduha koji je posljednjih dana prema dostupnim mjerenjima značajno narušen, iz Inspektorata RS navode da poslovni subjekti koji su potencijalni zagađivači, u pravilu, posjeduju ekološke dozvole kojima su definisane brojne mjere koje subjekti moraju provoditi u cilju zaštite životne sredine.
“Mišljenja smo da pogoršanju kvaliteta vazduha u zimskom periodu najviše doprinose individualna ložišta gdje građani koriste različite energente (drvo, ugalj, mazut), te izduvni gasovi automobila, kao i drugih prevoznih sredstava. Zakonom nije propisano koje energente je dozvoljeno koristiti u individualnim stambenim objektima, a u cilju suzbijanja neželjenih efekata, niti isti imaju obavezu pribavljanja ekološke dozvole koja bi u tom smislu mogla biti predmet kontrole inspekcije”, rekli su nam u Inspektoratu RS.
Inspekcija u Kantonu Sarajevo: Kontrole provodimo kontinuirano
Sarajevo je često na vrhu liste najzagađenijih gradova svijeta, a iz Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo za Euronews BiH kažu da se redovne inspekcijske kontrole provode kontinuirano, u skladu odredbama Odluke o zaštiti i poboljšanju kvaliteta zvazduha u KS i Plana interventnih mjera u slučajevima prekomjerne zagađenosti vazduha u KS, kao i po prijavama građana.
“Najčešća utvrđena nepravilnost se odnosi na izradu monitoringa emisije polutanata u vazduh iz postrojenja za sagorjevanje snage 50 kW i preko 50 kW, u smislu da subjekti u većini slučajeva nisu upoznati sa ovom zakonskom obavezom. U tim slučajevima se subjektima rješenjem naređuje izrada monitoringa emisije putem ovlaštene firme. Napominjemo da ovoj inspekciji do sada nije dostavljen nijedan monitoring kojim su utvrđene nepravilnosti”, naveli su iz Kantonalne upave za inspekcijske poslove.
Novost u Kantonu Sarajevo, kada su inspekcijske kontrole u pitanju, jeste da od početka novembra ove godine kantonalni saobraćajni i tržišno-turistički inspektori provode timske kontrole prevoza uglja. Do sad je kontrolisano 106 teretnih motornih vozila na ulazima i izlazima iz KS, gdje je u četiri slučaja evidentiran prevoz uglja.
"Prevoznici, koji su tranzitirali područje Kantona Sarajevo, posjedovali su odgovarajuću dokaz o kvalitetu uglja, kao i
vjerodostojnu dokumentaciju o porijeklu i vlasništvu robe, te inspektori nisu imali elemanata za poduzimanje represivnih mjera”, kažu u Kantonalnoj inspekciji.
Osim navedenog, Inspektorat tržišno-turističke inspekcije Kantonalne uprave za inspekcijske poslove KS tokom cijele godine vrši kontrole kod pravnih lica koja obavljaju djelatnost prometa uglja na području Kantona KS. Od januara do oktobra 2024. godine su izvršene 163 takve kontrole i one su pokazale da je sve uredno.
"Kazne simbolične"
Anes Podić, član Udruženja “Eko akcija” Sarajevo, rekao je za Euronews BiH da je zakonski okvir takav da su kazne obično simbolične i takva kazna neće natjerati zagađivača da promijeni način rada.
“Zagađivanjem oni sebi štede pristojne količine novca, tako da bi kazne morale biti takve da ih destimulišu za dalje prekršaje. S druge strane, sam sistem provjera emisija je takav da u ovako korumpiranoj zemlji otvara široke mogućnosti za korupciju. Obično kompanija kod koje se vrši kontrola izabere ko će im raditi kontrolu emisija. Sa druge strane, inspekcije nemaju vlastite resurse za kontrole emisija. Potpuno je naopako cijela stvar postavljena”, rekao je Podić.
On je rekao da bi u slučaju drastičnog prekoračanja emisije štetnih materija u vazduh trebalo zatvoriti pravni subjekat, ali da se to kod nas ne dešava.