ADVERTISEMENT

Rast cijena proizvoda i usluga koje se koriste za ličnu potrošnju potpomognut je najviše rastom cijena u restoranima i hotelima. U Analitičkom timu Bloomberg Adrije ističu da inflaciju podstiče rast plata i proizvođačkih cijena.

Cijene u restoranima i hotelima više su za 6,7 posto, dok su cijene alkoholnih pića i duhana rasle za 4,5 posto.

Zdravstvo je skuplje za četiri posto, ostala dobra i usluge za 3,9 posto, hrana i bezalkoholni napici za 3,4 posto, a rekreacija i kultura za tri posto.

Ostale oblasti bilježe rast cijena manji od jednog procenta, dok je jeftinija odjeća i obuća za 7,9 posto, a prevoz za 6,6 posto, dok su stanovanje i režijski izdaci veći za 1,1 posto, podaci su Agencije za statistiku BiH.

Gledajući pojedinačno proizvode i usluge, u godinu dana najviše su poskupjele finansijske usluge (+10,6 posto) i najamnine (+10 posto).

Analitičari: Proizvođači rast cijena prenose na krajnjeg potrošača

Marina Petrov Savić, viša analitičarka makroekonomije i tržišta kapitala u analitičkom timu Bloomberg Adrije, kaže da stopa inflacije od 0,9 posto međugodišnje u oktobru nije značajno promijenjena u odnosu na prethodni mjesec.

"Pored rasta cijena u domenu usluga, koji je nastavljen, vidimo i povratak inflatornih pritisaka u segmenat hrane, gde su cijene samo u oktobru porasle 0,6 posto (stopa mjesečnog rasta). To nas ne iznenađuje, budući da je za nama sušna sezona i da efekte na inflaciju hrane vidimo i u drugim zemljama u regionu", ističe Petrov Savić.

Faktori koji formiraju okruženje relevantno za inflaciju i dalje idu u prilog inflatornim pritiscima. Neto zarade su u septembru porasle skoro devet odsto u realnom iznosu, što se oslikalo i na rastuću maloprodaju koja je bila 2,8 posto realno veća u septembru u odnosu na prethodnu godinu (maloprodaja po isključenju goriva).

"Međutim, ukoliko posmatramo malo duži trend maloprodaja je pod uticajem visoke baze is prethodne godine. Maloprodaja usporava svoj rast, budući da je u prethodnoj godini strmoglavo rasla – maloprodaja (bez trgovine gorivom) je u realnom iznosu u toku 2023. dodala čak 18,2 posto međugodišnje", naglašava Patrov Savić.

Inflatorni pritisci su prisutni i sa strane proizvođača, pa je indeks cijena proizvođača za domaće tržište veći 10,5 posto kod trajnih dobara za široku potrošnju, odnosno 4,4 posto za netrajna dobra za široku potrošnju, u septembru u odnosu na prethodnu godinu.

"Vidimo da postoji potencijal da se taj dio rasta cijena prenese i na krajnjeg potrošača, što će podići stope inflacije", poručuju iz Analitičkog tima Bloomberg Adrije.

U narednim mjesecima analitičari vide blago ubrzanje stope inflacije, uslijed efekata niže baze, a u narednoj godini očekuju da stope inflacije budu u rasponu od 1-2 posto, ako se nastavi ekonomski rast i rast tražnje.

Prisutni rizici po projektovanu putanju inflacije su spoljašnjeg karaktera i pod uticajem geopolitičkih dešavanja.

Podsjećamo, iako je inflacija u Federaciji Bosne i Hercegovine (FBiH) i Republici Srpskoj (RS) na prihvatljivim nivoima, primjetna su značajnija poskupljenja određenih proizvoda i usluga na godišnjem nivou.

U odnosu na oktobar prošle godine, u FBiH su najviše poskupjele finansijske usluge, dok su u RS najviše rasle cijene bezalkoholnih pića i šećera.