ADVERTISEMENT

Dan Republike se od Drugog svjetskog rata slavio na dan kada je održano Drugo zasjedanje AVNOJ-a (Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije), 29. novembra 1943. godine u Jajcu.

AVNOJ je tada konstituisan u zakonodavno i izvršno predstavničko tijelo socijalističke Jugoslavije, dok je kao najviši izvršni i naredbodavni organ narodne vlasti konstituisan Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ), koji je imao sva obilježja revolucionarne vlade.

Kao posebna odluka AVNOJ-a Josipu Brozu Titu dodijeljena je titula "maršal Jugoslavije", na osnovu prijedloga koji je dostavila slovenačka delegacija.

Pored Dana Republike, državni praznici bili su i 1. i 2. januar (Nova godina), 1. i 2. maj (Praznik rada), 9. maj (Dan pobjede nad fašizmom) i 4. jul (Dan borca).

Baš kao i Praznik rada i Dan mladosti, i Dan Republike je slavljen uz pompu, organizovane su svečane akademije, počasni plotuni, đaci su dobijali pionirske marame, dijeljeno je ordenje.

Radnici su koristili priliku da odu do rodnog sela ili na kraće putovanje. Kada je ukinut praznik Sa raspadom SFRJ u svim njenim republikama je prestalo obilježavanje 29. novembra, osim u SR Jugoslaviji. Od 1997. godine 29. novembar se u SRJ praznovao kao dan kada je 1945. Jugoslavija i formalno prestala da bude monarhija i postala republika.

Ovaj datum je posljednji put bio neradan 2001. godine, a naredne je ukinut odlukom tadašnje Savezne skupštine u Beogradu.

Praznik i ekonomska kriza u tadašnjoj Jugoslaviji bili su inspiracija sarajevskom bendu "Zabranjeno pušenje" za hit "Dan Republike" koji se našao na njihovom trećem studijskom albumu "Pozdrav iz zemlje Safari" iz 1987. godine.